Ciąża bliźniacza

Każda ciąża bliźniacza to podwójna radość, ale także zwiększony wysiłek dla organizmu mamy oraz możliwość wystąpienia nieprawidłowości w rozwoju dzieci, dlatego nazywamy ją ciążą podwyższonego ryzyka. Prowadzenie ciąży bliźniaczej wiąże się z częstszymi niż w ciąży pojedynczej wizytami u doświadczonego lekarza położnika-ginekologa, zwiększoną ilością badań (szczególnie USG) i koniecznością zakończenia ciąży w szpitalu (w przypadku ciąży bliźniaczej nie jest możliwy poród w domu czy przyszpitalnym Domu Narodzin). Często także ciąże bliźniacze są rozwiązywane drogą cięcia cesarskiego. Dzieje się tak, jeśli poród rozpoczyna się przedwcześnie (co zdarza się dosyć często), jedno z bliźniąt jest nieprawidłowo położone w macicy (czyli inaczej niż główkowo) bądź występują inne czynniki ryzyka dla mamy lub dzieci.

Jak to się dzieje, że rodzą się bliźnięta?

Ciąża bliźniacza może rozwinąć się z dwóch oddzielnie zapłodnionych komórek jajowych (mogą urodzić się dzieci tej samej lub różnych płci, mówimy wtedy o bliźniętach dwujajowych) lub z zapłodnienia jednej komórki jajowej i jej podziału na dwie na bardzo wczesnym etapie ciąży (najczęściej do 4.-7. doby od zapłodnienia, jeśli komórka podzieli się później, mogą urodzić się bliźnięta niecałkowicie rozdzielone, potocznie nazywane syjamskimi). W przypadku ciąży bliźniaczej jednojajowej rodzą się dzieci tej samej płci i są do siebie podobne, nierzadko „jak dwie krople wody”. W zależności od czasu podziału jednej komórki jajowej spodziewamy się rozwoju dwóch oddzielnych łożysk lub jednego, co ma ogromne znaczenie dla rozwoju ciąży bliźniaczej. W przypadku rozwoju tylko jednego łożyska obawiamy się powikłań związanych z rozwojem naczyń łączących dzieci – może się zdarzyć, że jedno będzie dostawało więcej krwi matczynej niż drugie, co warunkuje prawidłowy rozwój wewnątrzmaciczny.

Ciąża podwyższonego ryzyka

Ciąża bliźniacza to ciąża podwyższonego ryzyka. Aby zapewnić bezpieczeństwo młodej mamie i rozwijającym się dzieciom, standardy opieki okołoporodowej zalecają zwiększoną kontrolę nad prawidłowym jej przebiegiem oraz odpoczynek już od chwili rozpoznania ciąży wieloraczej (przysługuje ci zwolnienie lekarskie – bez względu na to, na jakim jesteś etapie ciąży i jaką pracę wykonujesz). Schemat wizyt kontrolnych, badań USG, KTG i laboratoryjnych jest nieco inny niż w ciąży pojedynczej.

• Wizyty kontrolne powinny odbywać się co 3-4 tygodnie, a nawet częściej (w przypadku podejrzenia nieprawidłowości). Podczas każdej wizyty obowiązkowa jest kontrola ciśnienia tętniczego oraz badanie wewnętrzne z oceną długości szyjki macicy, aby wychwycić przedwczesne jej skracanie, co może zapobiec porodowi przedwczesnemu.
• Badania USG od 16. tygodnia ciąży co 4 tygodnie w przypadku ciąży dwułożyskowej i co 2 tygodnie w przypadku rozwoju tylko jednego – wspólnego dla obojga dzieci łożyska.
• Zapis KTG co 2 tygodnie od 34. tygodnia ciąży w przypadku ciąży dwułożyskowej i nawet codziennie od 26. tygodnia ciąży w przypadku ciąży jednołożyskowej.
• Planowana hospitalizacja w ciąży bez dodatkowych czynników ryzyka w 37.-38. tygodniu ciąży, a w przypadku ciąży jednołożyskowej nawet od 26. tygodnia ciąży.
• Sterydoterapia w celu przyspieszenia dojrzewania płuc dzieci (w zależności od wskazań medycznych w niektórych przypadkach już w 24.-28. tygodniu ciąży, czasem musi być powtórzona przed porodem).
• Wybór czasu zakończenia ciąży i drogi porodu jest uzależniony od wielu czynników:
  • ciąża przebiegała prawidłowo, dzieci są ułożone główkowo i rozwinęły się dwa oddzielne łożyska – możesz urodzić drogami natury (pod warunkiem, że nie ma innych przeciwwskazań),
  • nieprawidłowe położenie choć jednego z dzieci, poród przedwczesny powoduje, że powinno zostać wykonane cięcie cesarskie. Dodatkowo czas zakończenia ciąży (niekiedy należy wykonać cc pomimo ciąży niedonoszonej) jest uzależniony od stanu mamy i dzieci.

Ciąża bliźniacza to czas szczególny dla młodej mamy. Pod sercem nosi nie jedno, ale dwa nowe życia. Większość kobiet od razu podejmuje decyzję o zawieszeniu pracy (zgodnie z ustawą w ciąży bliźniaczej młodej mamie przysługuje zwolnienie lekarskie od chwili rozpoznania, że jest to ciąża wieloracza), skupia się na prawidłowym odżywianiu, szybciej podejmuje decyzję o wyborze i uczestnictwie w szkole rodzenia, planuje i wybiera szpital, w którym chciałaby urodzić. To bardzo ważne. Wybór lekarza prowadzącego ciążę, który jest związany z wybranym przez mamę szpitalem, gwarantuje ciągłość opieki ambulatoryjnej i szpitalnej, ponieważ w ciąży bliźniaczej często zdarza się konieczność kilkukrotnej hospitalizacji młodej mamy lub nawet ciągły pobyt w oddziale patologii ciąży. Poczucie bezpieczeństwa zapewnia także młodej mamie obecność lekarza prowadzącego w czasie rozwiązania, a to bardzo istotna kwestia.

Dieta w ciąży bliźniaczej

Każda młoda mama przynajmniej raz w ciąży usłyszała – powinnaś jeść za dwoje. Nic bardziej mylnego! Powinnaś jeść dla dwojga, a nie za dwoje – to ogromna różnica. W ciąży bliźniaczej jesz dla trojga, a nie za troje. Co to oznacza? Powinnaś odżywiać się prawidłowo i pamiętaj, że w ciąży bliźniaczej twój metabolizm jest szybszy niż w ciąży pojedynczej. Ważne, abyś dostarczała sobie regularnie porcji białka, tłuszczów czy węglowodanów w 5 małych posiłkach w ciągu dnia. Warto jeść częściej, a mniej, ponieważ szybko rosnąca macica może uciskać żołądek i powodować zgagę, której sprzyja także nieregularne odżywianie. Na przekąski, wybieraj warzywa i owoce, staraj się unikać tzw. pustych kalorii, ponieważ sprzyjają one powstaniu nadwagi czy otyłości, a to dodatkowe obciążenie dla twojego organizmu (ponadto ciąża bliźniacza sprzyja wystąpieniu cukrzycy ciążowej, dlatego warto zawczasu o siebie zadbać). Nie zapomnij o wypijaniu przynajmniej 2,5 litra wody każdego dnia.

Co powinno się znaleźć w diecie kobiety ciężarnej?

• pełnoziarniste produkty zbożowe,
• mleko i jego przetwory – jeśli nie jesteś na nie uczulona, w takim przypadku możesz je zastąpić produktami pochodzenia koziego czy roślinnego (np. soja),
• tłuszcze roślinne (np. olej rzepakowy, lniany, kokosowy czy oliwa z oliwek),
• białka (np. jaja, ryby, mięso czy rośliny strączkowe),
• 500 g warzyw i 300 g owoców.

Dodatkowo:

• ogranicz podaż soli,
• wyeliminuj surowe mięso i sery pleśniowe,
• ogranicz picie kawy do 1 filiżanki (nie musisz dolewać do niej mleka ani używać cukru, pamiętaj, tylko aby nie było to bardzo mocne espresso),
• pamiętaj o spożywaniu produktów z dużą zawartością błonnika (zaparcia to jeden z najczęściej spotykanych problemów u ciężarnych) oraz naturalnej suplementacji żelaza – ponieważ ciąża sprzyja powstawaniu anemii oraz kwasów omega, których prawidłowy poziom sprzyja prawidłowemu rozwojowi dzieci (znajdziesz je np. w rybach).

Suplementy diety w ciąży

Obecnie odchodzi się od suplementacji witamin i minerałów, które możesz sobie dostarczyć przy zastosowaniu prawidłowej diety. Jednak są takie, których nie da się wystarczająco uzupełnić w sposób naturalny. Należą do nich:

• kwas foliowy,
• witamina D,
• jod,
• kwasy omega,
• magnez,
• żelazo.

Pamiętaj, tylko aby nie stosować ich „na własną rękę”. Zawsze powinnaś skonsultować z lekarzem to, jakie witaminy czy minerały będą dla ciebie wskazane.