Ciąża to wyjątkowy stan dla kobiecego organizmu, związany z ogromnym obciążeniem i wieloma zmianami zarówno wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi oraz różnymi objawami, które nie towarzyszą kobietom poza tym stanem. Tym, co powinno wzbudzać wzmożoną czujność, są wszelakie wydzieliny z dróg rodnych, szczególnie te, które są podbarwione krwią. Co oznacza krwawienie w ciąży? Czy zawsze wiąże się z niebezpieczeństwem? Jakie mogą być powody krwawienia w ciąży?
Co znajdziesz w tym artykule:
Krwawienie w ciąży – objaw, który może budzić niepokój
Poza miesiączką, która jest naturalnym zjawiskiem dla kobiet w pewnym przedziale wiekowym, każde krwawienie z dróg rodnych w innych momentach jest powodem do niepokoju. Szczególnie w ciąży krwawienie nie powinno być bagatelizowane i jest sygnałem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem. Nie zawsze jest powodem do niepokoju i objawem czegoś złego, ale zawsze powinno wiązać się z konsultacją lekarską, bez względu na to, w którym tygodniu ciąży jest kobieta. W przypadku zauważenia krwi (nawet w nieznacznych ilościach), każda przyszła mama powinna zgłosić się do swojego lekarza prowadzącego ciążę lub na izbę przyjęć.
Najczęściej krwawienie kojarzy się z jednym – z poronieniem. Na szczęście, nie zawsze właśnie to oznacza, ale mimo wszystko wymaga zdiagnozowania.
Krwawienie w ciąży może mieć różne stopnie nasilenia – może mieć charakter podbarwionej na brązowo wydzieliny i nieznacznie brudzić bieliznę, nielicznych plam, które z łatwością zdają się zidentyfikować jako krew (wówczas mówi się o plamieniu w ciąży) lub też wiązać się z intensywnym krwawieniem, takim samym, jak podczas miesiączki, w którym mogą znajdować się skrzepy[1].
Już na etapie brudzenia czujność ciężarnej powinna być wzmożona, z kolei obfite krwawienie w ciąży jest już sygnałem do niezwłocznego kontaktu z lekarzem. Zdecydowanie żadnych oznak krwawienia nie należy bagatelizować i liczyć, że same przejdą. Choć nie zawsze muszą oznaczać coś niebezpiecznego, równie dobrze mogą być wstępem do sytuacji, która może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia matki i dziecka.
Krwawienie w pierwszych tygodniach ciąży
Należy mieć świadomość, że nawet na najwcześniejszych etapach pojawienie się krwi w ciąży zdecydowanie NIE JEST miesiączką, ponieważ w okresie ciąży błona śluzowa macicy nie ulega złuszczeniu. Miesiączkowanie jest więc fizjologicznie niemożliwe, bo złuszczanie błony śluzowej uniemożliwiałoby zagnieżdżenie się zarodka[2]. Jeśli więc kobieta wie, że jest we wczesnym etapie ciąży i dojdzie u niej do krwawienia, zdecydowanie nie powinna myśleć, że to może jeszcze miesiączka – z pewnością krwawienie na początku ciąży oznacza coś innego.
Krwawienie w 5. tygodniu ciąży
- tydzień ciąży to czas, kiedy tak naprawdę nie każda kobieta zdaje sobie sprawę, że jest w ciąży, szczególnie jeśli jej nie planuje i nie śledzi swojego cyklu – wówczas nie wyczekuje pierwszego dnia miesiączki, by wykonać test ciążowy, a na j ewentualne spóźnienie z łatwością może znaleźć wytłumaczenie. Kiedy zaś pojawia się krwawienie – jest to dla niej zupełnie naturalne i nie oznacza nic innego, niż po prostu okres.
Tymczasem krwawienie w pierwszych tygodniach ciąży występuje u niemal 30% kobiet. Najczęściej związane jest z zagnieżdżaniem się zarodka, czemu może towarzyszyć mało obfite krwawienie i lekki ból brzucha, a więc objawy typowe dla początków miesiączki. Stąd wiele kobiet mylnie odbiera ten sygnał organizmu i nie zdaje sobie sprawy, że właśnie tworzy się w nich nowe życie. Plamienie implantacyjne często jest jednym z najwcześniejszych objawów ciąży i kobiety, które bacznie obserwują swój organizm oraz planowały ciążę, bez problemu potrafią je rozpoznać.
Jednak implantacja zarodka nie jest jedyną przyczyną pojawiania się wydzielin z krwią w ciąży. W związku z silnym ukrwieniem i unerwieniem dróg rodnych w ciąży – znacznie silniejszym niż naturalnie – do krwawienia czy plamienia może dojść po stosunku seksualnym w ciąży, podczas którego, w wyniku tarcia, dojdzie do drobnego urazu mechanicznego, który wywoła niewielkie krwawienie. Tak samo może się zdarzyć po badaniu ginekologicznym.
Ponadto, zmiany hormonalne mogą wywoływać plamienia lub krwawienia w ciąży. Osłabione ściany szyjki macicy oraz wzrost i rozciąganie macicy również mogą powodować brudzenia i krwawienia w pierwszych tygodniach ciąży. Organizm, starający się dostosować do wszelkich zmian, może reagować właśnie w taki sposób.
Krwawienie w 6. tygodniu ciąży
Krwawienia w ciąży w I trymestrze, a więc na jej początkach, są dosyć częste, a nawet naturalne. Także krwawienie w 6 tygodniu ciąży może być zjawiskiem niestanowiącym żadnego zagrożenia dla życia matki i dziecka. Może wynikać z otarć podczas badania czy stosunku lub też świadczyć o zagnieżdżaniu się zarodka.
Jednak mimo wszystko warto o nich wspomnieć lekarzowi, ponieważ mogą mieć również inne przyczyny, świadczące już o patologicznym stanie.
Przyczyną krwawienia we wczesnej ciąży mogą być m.in.:
● Ciąża pozamaciczna, zwana ciążą ektopową. Dochodzi do niej wtedy, kiedy jajo płodowe zagnieżdża się poza jamą macicy, np. w jajniku, jajowodzie czy jamie brzusznej lub szyjce macicy. Taka ciąża daje niecharakterystyczne objawy, jest trudna do wykrycia, ale stanowi zagrożenie dla zdrowia matki. Niestety, taka ciąża wymaga przerwania, ponieważ nie ma szans na jej donoszenie. Najczęściej wywołuje krwawienia i plamienia, bóle brzucha, a czasem także gorączkę, co łatwo pomylić z poronieniem. Może prowadzić m.in. do pęknięcia jajowodów i wstrząsu, stanowiącego zagrożenie życia dla kobiety[3].
● Niedobór progesteronu. Niedobór ciążowych hormonów również może prowadzić do krwawienia. Zbyt mała ilość progesteronu uniemożliwia zagnieżdżenie się zarodka i najczęściej prowadzi do poronienia, co objawia się krwawieniem. Niezbędne jest więc wykonywanie badań jeszcze na etapie planowania ciąży i na pewno w jej pierwszych tygodniach, by w razie czego lekarz mógł przepisać leki, mające na celu podniesienie poziomu hormonów.
● Krwiak podkosmówkowy. Powstaje wtedy, kiedy między jajem płodowym a ścianą macicy zbiera się krew. Im większy krwiak, tym większe niebezpieczeństwo[4], bo może prowadzić do odklejenia kosmówki, co będzie już stanem bezpośrednio zagrożenia życia. Odklejenie kosmówki może powodować krwotok, który jest wskazaniem do jak najszybszego rozwiązania ciąży w celu ratowania życia ciężarnej[5].
W toku rozwoju ciąży z kosmówki wykształca się łożysko. Jeśli do odklejenia kosmówki dojdzie w zaawansowanej ciąży, może dojść do niedotlenienia i obumarcia płodu.
● Poronienie. Przyczyn poronienia może być wiele, szczególnie na wczesnym etapie ciąży – genetyczne, hormonalne, anatomiczne, immunologiczne, infekcyjne, ogólnoustrojowe i środowiskowe[6]. Jednym z objawów jest silne krwawienie z dróg rodnych, wraz z widocznymi skrzepami krwi. Ponadto ciężarna może odczuwać silne bóle brzucha, zawroty głowy, czasem również skurcze macicy i bóle podobne do miesiączkowych (np. w okolicach lędźwi i krzyża), a także ustanie wszelkich dotychczasowym objawów ciąży.
Warto wiedzieć, że nie każde silne krwawienie wskazuje na poronienie całkowite. Może bowiem wystąpić również poronienie zagrażające, czyli sytuacja, która jeszcze nie oznacza utraty ciąży, ale mogąca do niej doprowadzić. Może objawiać się zarówno delikatnym krwawieniem, jak i silnym krwotokiem ze skrzepami. Niezależnie od stopnia nasilenia, ciężarna powinna niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Przyczyny krwawienia mogą być różne, m.in. krwiak podkosmówkowy. Jeśli podczas badania lekarz wykryje czynność akcji serca dziecka, są szanse na uratowanie ciąży – wówczas ciężarna może być albo hospitalizowana – tymczasowo lub do końca ciąży – albo otrzyma odpowiednie leki i zalecenia ograniczenia aktywności fizycznej [7].
Krwawienie w 7. tygodniu ciąży
Krwawienie w 7. tygodniu ciąży również może być efektem naturalnych zmian zachodzących w organizmie, drobnych urazów po badaniu czy stosunku lub też burzy hormonalnej, a może również wskazywać na poważniejsze problemy, takie jak:
● Ciążę pozamaciczną.
● Odklejenie kosmówki.
● Wczesne poronienie.
Ponadto, krwawienie w ciąży na jej wczesnym etapie może być wywołane polipami na szyjce macicy, które powodują ból, plamienia i dyskomfort, ale są dość częstą przypadłością przyszłych mam. Z reguły jednak nie stanowią zagrożenia dla matki i dziecka, ale należy je leczyć, o czym decyduje lekarz.
Jeśli przyszła mama borykała się z problemami nadżerek na szyjce macicy przed ciążą, możliwe, że w ciąży nasilą się ich objawy, m.in. mogą zacząć krwawić, a także dawać uczucie pieczenia w pochwie. Można je jednak leczyć, oczywiście zgodnie z zaleceniami lekarskimi.
Czy z każdym krwawieniem w ciąży trzeba iść do ginekologa?
Delikatne brązowe zabrudzenia czy plamienia na wczesnych etapach ciąży, którym nie towarzyszy ból, zazwyczaj nie są powodem do niepokoju. Lekkie krwawienie również nie musi oznaczać niebezpieczeństwa. Jednak niezależnie od stopnia nasilenia, każda zabarwiona krwią wydzielina w ciąży powinna zostać zgłoszona lekarzowi. Bezwzględnym wskazaniem do konsultacji są obfite krwawienia, którym towarzyszy ból i skurcze.
W związku z tym, że nie sposób z zewnątrz ustalić przyczynę krwawienia w ciąży, nawet jeśli nie podejrzewa się niczego złego, należy wybrać się do ginekologa. W ciąży bowiem nie ma czegoś takiego, jak „głupie” pytania, czy zbytnia ostrożność – lepiej zbadać się o raz za dużo, niż za mało.
Bibliografia:
[1] M. Jurczak-Czaplicka, Krwawienie w ciąży, [online:] https://epozytywnaopinia.pl/krwawienie-w-ciazy, dostęp: 18.04.2024.
[2] https://porody.medicover.pl/poradniki/czy-mozna-byc-w-ciazy-i-miec-okres-przyczyny-krwawienia-w-ciazy/, dostęp:18.04.2024
[3] https://www.pbkm.pl/pregnancy-zone-2/choroby-w-ciazy/krwawienie-w-ciazy-czy-jest-niebezpieczne, dostęp:18.04.2024
[4]M. Jurczak-Czaplicka, Krwawienie w ciąży, tamże.
[5] https://badaniaprenatalne.pl/ciaza/co-to-jest-kosmowka/, dostęp:18.04.2024
[6] A. Karowicz-Bilińska, U. Kowalska-Koprek, Najczęstsze powikłania ciąży, cz II. [w:] Umedical Reports, 08(2)/2002, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź 2022, [online:] file:///C:/Users/48693/Downloads/MONOGRAFIA_08_2022__KAROWICZ_BILINSKA__cz02.pdf, dostęp: 18.04.2024
[7] https://www.poronilam.pl/poronienie/poronienie-zagrazajace/, dostęp: 18.04.2024