Przyrosty masy ciała w ciąży

Zmiany adaptacyjne, które zachodzą u kobiet w ciąży, warunkują jej prawidłowy przebieg i szczęśliwe rozwiązanie. W momencie zapłodnienia organizm kobiety zaczyna pracować na wyższych obrotach. W ciele kobiety będzie rosło nowe życie – organizm matki musi się przygotować do roli, jaką będzie pełnił przez kolejne 9 miesięcy. Co się zmienia i jak wpływa na przyrost wagi w ciąży?

• Zmiany w układzie rozrodczym: rośnie macica, która finalnie osiągnie wagę nawet 2 kg. Dochodzi do zwiększenia przepływu krwi w narządach rodnych. Szyjka macicy rozpulchnia się, a wargi sromowe stają się silnie ukrwione.
• Powiększenie piersi: pod wpływem hormonów tkanka gruczołowa zwiększa swoja objętość. Piersi będą odpowiadać za laktację, czyli produkcję i wydzielanie pokarmu. Piersi pod koniec ciąży osiągną wagę około 1-2 kg.
• Zmiany w układzie krążenia: wzrasta objętość krwi krążącej (dodatkowe 1 – 2 kg).  Łożysko jest kluczowym elementem układu krążenia, który zapewnia wymianę niezbędnych do życia dla płodu substancji odżywczych. Jego  masa wynosi nawet 1 kg.
• Zwiększenie ilość tkanki tłuszczowej, w tej postaci gromadzone są zapasy energii (przeciętnie dodatkowe 2 – 4 kg).
• Rozwój płodu i środowiska, w którym się on rozwija - płynu owodniowego. Płyn owodniowy waży około 1 – 1,5 kg, a średnia urodzeniowa masa ciała  dziecka wynosi 3,5 kg.

Pamiętaj! Dbając o harmonijny przyrost masy ciała zapewniasz optymalny rozwój dziecku. Odchudzanie w czasie ciąży (z niewielkimi wyjątkami) jest niewskazane, ponieważ zwiększa ryzyko niedożywienia płodu, co może powodować komplikacje ciąży.

Zalecenia dotyczące przyrostu masy ciała są zróżnicowane i zależą od wskaźnika masy ciała u kobiety przed zapłodnieniem. Im niższy BMI (z ang. Body Mass Index – wskaźnik masy ciał) przed poczęciem, tym większy powinien być wzrost wagi w trakcie ciąży – oczywiście w granicach rekomendowanych norm. Do obliczenia BMI służy specjalny wzór:

BMI = masa ciała (kg) : [wzrost (m)] ²

Przyrosty masy ciała powinnaś kontrolować przynajmniej raz w miesiącu, a na wizycie u ginekologa wskazane jest wpisywanie aktualnej masy ciała do karty przebiegu ciąży.

W pierwszym trymestrze Twoja masa ciała nie musi się jeszcze zmieniać. Rekomendowany przyrost wagi to 0,5 – 2 kg. Jeśli cierpisz na uporczywe mdłości i wymioty, być może schudniesz na początku ciąży. Kontroluj, czy spadek masy ciała nie jest większy niż 2 kg. Szybszy i bardziej widoczny przyrost wagi w ciąży zachodzi w drugim i trzecim trymestrze. Nie powinien on być jednak większy niż 0,5 kg na tydzień.

Zbyt niski przyrost masy ciała w ciąży może być przyczyną hipotrofii wewnątrzmacicznej (IUGR – intrauterine growth retardation) która z kolei może prowadzić do urodzenia dziecka z niską urodzeniową masą ciała (SGA – small for gestastional age). Dla dzieci urodzonych o czasie jest to masa ciała =<2500 g”. Dzieci urodzone z SGA są w grupie zwiększonego ryzyka rozwoju niekorzystnych dla zdrowia konsekwencji w kolejnych latach życia takich jak: zaburzenia rozwoju neurologicznego oraz intelektualnego, przetrwały niski wzrost, zespół metaboliczny, którego najgroźniejszymi powikłaniami są choroby układu sercowo-naczyniowego (choroba niedokrwienna serca, udary, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca).

Nadmierny przyrost masy ciała w ciąży to większe ryzyko otyłości u matki w dalszym latach, po porodzie. Ciężarne z nadwagą lub otyłością mają często bardziej nasilone bóle kręgosłupa, obrzęki, żylaki czy hemoroidy. Nadmierny przyrost masy ciała w ciąży to czynnik ryzyka takich powikłań ciążowych i okołoporodowych jak cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie tętnicze , makrosomia noworodka (noworodek z masą ciała > 4000 g). Otyłe ciężarne częściej rodzą przez cięcie cesarskie.