Pojawienie się upławów, czyli nieprawidłowej wydzieliny z pochwy, może mieć różne przyczyny u kobiety w ciąży. Ich barwa, konsystencja i zapach często dużo mówią o powodach wystąpienia objawu. Z artykułu dowiesz się więcej o tym, co mogą oznaczać poszczególne rodzaje upławów u ciężarnej, kiedy należy zgłosić się z nimi do lekarza oraz jak zapobiegać schorzeniom, które związane są z pojawianiem się niepokojąco wyglądającej wydzieliny.
Co znajdziesz w tym artykule:
Czym są upławy?
Często już w początkowym okresie ciąży możesz zauważyć, że wydzielina z pochwy staje się bardziej obfita. Jest to związane ze zmianami hormonalnymi i stanowi jeden ze sposobów na ochronę przed infekcjami intymnymi, które mogłyby zagrażać płodowi. Prawidłowa wydzielina w czasie ciąży ma przezroczysty lub mleczny kolor i charakteryzuje się łagodnym zapachem, który większość kobiet nie uznaje za nieprzyjemny. Ma zazwyczaj rzadką konsystencję (dopiero pod koniec ciąży pojawia się gęsta, galaretowata wydzielina, co związane jest z usuwaniem tzw. czopu śluzowego).
Czasami kobieta w ciąży zauważa jednak u siebie inną barwę, niestandardową konsystencję lub niepokojący zapach wydzieliny z pochwy. Jeśli ma nieprawidłowe cechy, nazywamy ją upławami.
Co oznaczają różne rodzaje upławów w ciąży?
Wizualna ocena niestandardowo wyglądającej wydzieliny z pochwy pozwala na wysnucie podejrzeń odnośnie potencjalnych przyczyn jej pojawienia się. Warto podkreślić, że obecność upławów (niezależnie od podejrzewanego przez kobietę powodu ich wystąpienia) powinna być dla bezpieczeństwa skonsultowana z lekarzem. Mając to na uwadze, przyjrzyjmy się teraz bliżej zaburzeniom, o których mogą świadczyć poszczególne kolory i konsystencje wydzieliny.
Żółte i zielone upławy w ciąży
Kiedy wydzielina w czasie ciąży jest żółta, nie zawsze stanowi to oznakę zaburzeń. Jeśli zauważasz taki kolor na bieliźnie, czasami wynika to po prostu ze zmiany barwy prawidłowego śluzu na skutek oddziaływania powietrza.
Żółte upławy mogą jednak mieć również bardziej niepokojące przyczyny, przede wszystkim mogą być efektem chorób przenoszonych drogą płciową.
Zakażenie pierwotniakiem Trichomonas vaginalis, czyli rzęsistkiem pochwowym, jest jedną z częstych infekcji pochwy. Objawy takiej infekcji u kobiet w ciąży mogą obejmować:
- Żółtozielone upławy, często pieniste,
- Nieprzyjemny zapach wydzieliny z pochwy,
- Trudności w oddawaniu moczu,
- Podrażnienie, świąd w okolicach intymnych,
- Ból brzucha.
W przypadku podejrzenia powyższej infekcji, bardzo istotna jest niezwłoczna konsultacja z lekarzem. Wczesne podjęcie terapii farmakologicznej u kobiety w ciąży znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia możliwych powikłań, do których zalicza się m.in. przedwczesny poród i niską masę urodzeniową dziecka.
Białe i serowate upławy w ciąży
Jeśli wydzielina z pochwy ma barwę i konsystencję przypominającą twarożek (jest biała i grudkowata) można podejrzewać innego rodzaju infekcję, przerost grzybów Candida, czyli drożdżaków wywołujących kandydozę pochwy. Jest to zdecydowanie najczęstszy rodzaj infekcji pochwy występujący w ciąży. W tym przypadku również mamy zazwyczaj do czynienia z dodatkowymi objawami w postaci świądu i pieczenia okolic intymnych oraz bólu przy oddawaniu moczu.
Kandydoza pochwy u kobiety oczekującej dziecka wymaga zastosowania środka przeciwgrzybicznego. Obecność nieleczonej infekcji może wiązać się ze wzrostem ryzyka poronienia lub porodu przedwczesnego, a ponadto w czasie porodu siłami natury drożdżaki przenoszone są z matki na dziecko, co zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju kandydozy u malucha.
Brązowe, czerwone lub różowe upławy w ciąży
Wydzielina z pochwy, która ma kolor brązowy, czerwony lub różowy zazwyczaj świadczy o krwawieniu. Mimo, że zwykle bardzo niepokoi to kobiety, w łagodnej postaci przypominającej plamienie jest dość częstym zjawiskiem i w wielu przypadkach nie świadczy o nieprawidłowościach w przebiegu ciąży. Pojawienie się wydzieliny z krwią wymaga jednak konsultacji z lekarzem i przyjrzenia się możliwym przyczynom tego stanu.
Potencjalne powody krwawienia na wczesnym etapie ciąży obejmują:
- Implantację zarodka – może ona powodować niewielkie plamienie w okresie około 1-2 tygodni po zapłodnieniu, co jest prawidłowym objawem i nie stanowi powodu do obaw,
- Stosunek płciowy,
- Pęknięcie niewielkiego naczynka krwionośnego w pochwie,
- Infekcję pochwy,
- Krwiak podkosmówkowy,
- Ciążę ektopową (pozamaciczną),
- Poronienie.
Pojawienie się ciemnych – czerwonych lub brązowych, a także różowych upławów w zaawansowanej ciąży (w II i III trymestrze) może natomiast świadczyć o:
- Pęknięciu niewielkiego naczynka krwionośnego pochwy,
- Krwiaku podkosmówkowym,
- Stanie zapalnym wywołanym infekcją intymną,
- Problemach z łożyskiem, takich jak łożysko przodujące,
- Poronieniu lub porodzie przedwczesnym.
Wodniste upławy w ciąży
Występowanie wodnistej wydzieliny w czasie ciąży często stanowi normalny objaw. W niektórych przypadkach zwiększona wilgoć w okolicach intymnych u ciężarnej wynika z sączenia się wód płodowych. Typowo mają one postać przezroczystego, rzadkiego, bezwonnego płynu. Czasami jednak bywają podbarwione na brązowo, zielono lub żółto.
Pojawienie się wód płodowych może świadczyć o przedwczesnym pęknięciu worka owodniowego, co jest stanem patologicznym o wielu potencjalnych przyczynach (bywa związane m.in. z infekcją wewnątrzmaciczną). W przypadku zbliżającego się terminu końca ciąży może natomiast stanowić oznakę porodu.
Upławy w ciąży – co zrobić?
Obecność nieprawidłowej wydzieliny w ciąży w każdym przypadku stanowi wskazanie do konsultacji lekarskiej w celu diagnostyki problemu leżącego u podłoża występowania upławów. W szczególności jest to istotne, gdy zauważasz:
- Upławy o nieprzyjemnym zapachu,
- Świąd i pieczenie okolic intymnych,
- Ból przy oddawaniu moczu,
- Upławy w kolorze żółtym lub zielonym,
- Upławy o serowatej konsystencji.
Istnieją sytuacje, gdy niezbędne może być szybkie uzyskanie pomocy medycznej. Zgłoś się niezwłocznie do lekarza, kiedy doświadczasz następujących objawów:
- Obecność znacznego krwawienia z pochwy,
- Gorączkę,
- Ból brzucha,
- Skurcze brzucha,
- Ustanie ruchów płodu.
Czy można zapobiegać pojawieniu się upławów w ciąży?
Najczęstszą przyczynę obecności upławów w czasie w ciąży stanowią zakażenia okolic intymnych. W tym okresie kobiety są bardziej podatne na rozwój infekcji, dlatego szczególnie duże znaczenie ma zachowanie zasad profilaktyki. Choć nie zawsze da się powstrzymać rozwój zakażenia, poniższe działania zmniejszają jego ryzyko:
- Korzystanie z przewiewnej bielizny, bawełnianej zamiast syntetycznej, optymalnie białej
- Podcieranie się zawsze w kierunku od przodu do tyłu krocza
- Unikanie długiego noszenia mokrych tekstyliów, np. kostiumów kąpielowych (wilgoć sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów),
- Niekorzystanie z mydła ani perfumowanych żeli do mycia okolic intymnych – wystarczy do tego ciepła woda,
- Używanie prezerwatyw podczas stosunków,
- Częste zmienianie ręczników kąpielowych i zadbanie o wysoką temperaturę przy ich praniu,
- U kobiet ciężarnych z cukrzycą – monitorowanie stężenia glukozy we krwi i dbanie o jak najlepsze wyrównanie poziomu cukru.
Źródła:
- National Health Service (2024) Vaginal discharge in pregnancy, dostęp: https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/vaginal-discharge/.
- MedlinePlus (2023) Vaginal itching and discharge – adult and adolescent, National Library of Medicine, dostęp: https://medlineplus.gov/ency/article/003158.htm.
- Khaskheli M., Baloch S., Baloch A. S. i wsp. (2021) Vaginal discharge during pregnancy and associated adverse maternal and perinatal outcomes, Pakistan Journal of Medical Sciences, 37(5): 1302-1308, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8377920/.
- Centers for Disease Control and Prevention (2024) Signs and Symptoms of Urgent Maternal Warning Signs, dostęp: https://www.cdc.gov/hearher/maternal-warning-signs/index.html.
- The American College of Obstetricians and Gynecologists (2023) Think You Have Vaginal Infection? Here’s What You Need to Know, dostęp: https://www.acog.org/womens-health/experts-and-stories/the-latest/think-you-have-a-vaginal-infection-heres-what-you-need-to-know.
- The American College of Obstetricians and Gynecologists (2021) Bleeding During Pregnancy, dostęp: https://www.acog.org/womens-health/faqs/bleeding-during-pregnancy.
- Messina A., Mariani A., Brandolisio R. i wsp. (2024) Candidiasis in Pregnancy: Relevant Aspects of the Pathology for the Mother and the Fetus Therapeutic Strategies, Tropical Medicine and Infectious Disease, 9(5): 114, dostęp: https://www.mdpi.com/2414-6366/9/5/114.
- Dayal S., Hong P. L. (2023) Premature Rupture of Membranes, National Library of Medicine, StatPearls, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532888/.