Parcie na pęcherz w ciąży - 3 trymestr

Parcie na pęcherz – częsta dolegliwość w 3. trymestrze ciąży

Kobiety w ciąży powszechnie zmagają się z problemem wzmożonego parcia na pęcherz i koniecznością częstego oddawania moczu. Objaw ten może pojawić się już w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu i stanowić jedną z oznak ciążowych zmian hormonalnych tj. wydzielania większej ilości hormonów ciążowych, które zwiększają produkcję moczu. ). Jednak największy odsetek kobiet odczuwa tę dolegliwość w 3. trymestrze ciąży, kiedy na czynniki hormonalne w coraz większym stopniu zaczynają się nakładać również anatomiczne adaptacje organizmu związane ze wzrostem i ułożeniem płodu.

Jak definiuje się objaw częstego oddawania moczu, inaczej nazywanego częstomoczem? Zazwyczaj przyjmujemy, że oznacza to konieczność opróżnienia pęcherza moczowego więcej niż 8 razy w ciągu doby przy podaży płynów poniżej 4 litrów.

Częstemu oddawaniu moczu mogą towarzyszyć dodatkowe objawy:

• Odczuwanie parcia na pęcherzmoczowy nawet wtedy, kiedy nie jest on wypełniony,
• Odczuwanie parcia na pęcherz moczowy od razu po skorzystaniu z toalety,
• Nokturia, czyli konieczność wstawania w nocy, żeby opróżnić pęcherz, więcej niż 1 raz
• Naglące parcie na mocz – potrzeba skorzystania z toalety nie narasta powoli, tylko pojawia się nagle w nasilonej postaci, wymagającej opróżnienia pęcherza niemal od razu.

Czasami nadmierne parcie na pęcherz związane jest z zaburzeniami określanymi jako zespół pęcherza nadreaktywnego. Składowe tego zespołu obejmują współwystępowanie naglącego parcia na pęcherz moczowy,, częstomoczu i nokturii. Wymienionym przypadłościom często (w niemal połowie przypadków) towarzyszy nietrzymanie moczu, typowo związane z jego mimowolnym wyciekiem w czasie wysiłku fizycznego, kaszlu, kichania czy śmiania się.

Przyczyny wzmożonego parcia na pęcherz w ciąży – 3 trymestr

Za główną przyczynę wzmożonego parcia na pęcherz w 3. trymestrze ciąży uznaje się wywieranie ucisku na ten narząd przez dziecko. Zmniejsza się wtedy pojemność pęcherza i zdolność do trzymania moczu. Czasami nacisk płodu powoduje, że pęcherz nie może zostać całkowicie opróżniony, co również przyczynia się do nasilenia odczuwania potrzeby oddawania moczu, nawet niedługo po skorzystaniu z toalety.

Swoją rolę w konieczności częstego oddawania moczu odgrywają również hormony, choć uważa się, że ten czynnik ma przeważające znaczenie na początku ciąży. Nagłe zwiększenie ilości produkowanego moczu w ciąży jest zmianą konieczną – daje bowiem dobre warunki do rozwoju płodu. Z moczem wydalane są zbędne dla organizmu toksyny, mogące mieć wpływ na niekorzystny rozwój dziecka. Brak adaptacji organizmu w tym zakresie stanowi oznakę niesprawnej funkcji nerek i wymaga szukania przyczyn tego stanu.

Inne czynniki, które mogą przyczyniać się do występowania wzmożonego parcia na pęcherz i konieczności częstego oddawania moczu przez kobietę w ciąży obejmują m.in.:

• Źle kontrolowaną cukrzycę (w tym cukrzycę ciążową, pojawiającą się po raz pierwszy po zajściu w ciążę),
• Stosowanie niektórych leków, np. środków diuretycznych, wykorzystywanych m.in. przy chorobach układu sercowo-naczyniowego,
• Częstsze wśród kobiet w ciąży (i związane z większym ryzykiem dla zdrowia) infekcje układu moczowego.

Częste parcie na pęcherz w ciąży – jak sobie radzić?

W zdecydowanej większości przypadków objawy związane ze wzmożonym parciem na pęcherz odczuwane w 3. trymestrze ustąpią samoistnie po porodzie. W międzyczasie warto jednak wdrożyć sposoby, które pozwolą złagodzić tę dolegliwość. Rozważ:

1. Unikanie picia napojów, które szczególnie stymulują parcie na pęcherz. Zalicza się do nich przede wszystkim płyny zawierające kofeinę – w tym kawę, herbatę, napoje typu cola, kakao. Wzmożone parcie na pęcherz możesz odczuwać także po wypiciu wielu rodzajów naparów ziołowych o działaniu moczopędnym, np. pokrzywy, skrzypu polnego, mięty, głogu, mniszka lekarskiego. Lepiej zaprzestać spożywania wymienionych produktów w czasie, gdy zmagasz się z tym problemem.
2. Nieunikanie picia płynów, w szczególności wody. Nie rezygnuj ze spożywania wystarczającej ilości wody w ciągu dnia (aby pokryć zapotrzebowanie w czasie ciąży powinnaś wypijać codziennie co najmniej 5-6 szklanek płynów, reszta potrzebnej ilości zwykle jest dostarczana wraz z żywnością). Ograniczenie spożywania płynów może zwiększyć ryzyko pojawienia się infekcji układu moczowego, która dodatkowo nasiliłaby problem. Jeśli odczuwasz potrzebę oddawania moczu w nocy, zmniejsz jednak ilość wypijanych płynów w czasie około 2 godzin przed pójściem spać. To ważne, żeby problemy z częstomoczem nie zaburzały twojego snu.
3. Zapobieganie zaparciom. Włącz do diety źródła błonnika pokarmowego (m.in. produkty pełnoziarniste, orzechy, nasiona, warzywa, owoce) i staraj się pozostać aktywna fizycznie przez cały okres ciąży (o ile nie ma ku temu przeciwwskazań lekarskich). To pomoże zapobiec trudnościom w wypróżnianiu, które mogą skutkować powstawaniem dodatkowego ucisku na pęcherz moczowy.
4. Zastosowanie treningu dna miednicy (mięśni Kegla). Warto uzyskać pomoc fizjoterapeuty uroginekologicznego przy nauce ćwiczeń oraz ich doborze. Praca nad mięśniami dna miednicy pomaga unikać problemu z nietrzymaniem moczu, który w wielu przypadkach towarzyszy nadmiernemu parciu na pęcherz.

Kiedy częste parcie na pęcherzc wymaga leczenia?

Farmakoterapia nie jest rutynowo wprowadzana w przypadku, gdy związane z ciążą czynniki powodują fizjologiczną potrzebę częstego oddawania moczu. Wzmożone parcie na pęcherz jest normalną przypadłością, której można się spodziewać w 3. trymestrze. W niektórych przypadkach towarzyszą mu jednak objawy wskazujące na to, że w organizmie może toczyć się proces chorobowy, wymagający diagnostyki i leczenia. Do symptomów, których pojawienie się warto skonsultować z lekarzem należą:

• Oddawanie mętnego lub pieniącego się moczu,
• Różowy lub czerwony kolor moczu,
• Pieczenie lub świąd okolic intymnych,
• Ból przy oddawaniu moczu,
• Upławy – wydzielina z pochwy o niepokojącej barwie, konsystencji, zapachu,
• Gorączka,
• Ból w dolnej części pleców lub w boku.

Ponadto, jeśli odczuwasz wzmożone parcie na pęcherz i chorujesz na schorzenie, które może dawać objawy w postaci częstomoczu (np. cukrzycę ciążową), skonsultuj się z lekarzem i powiedz mu o swoich objawach. Z pomocą specjalisty upewnisz się, że jest ono właściwie leczone i kontrolowane.

W przypadku, gdy częstomocz towarzyszy ci nadal po połogu (w okresie po 6 tygodniach po urodzeniu dziecka), również zalecana jest wizyta u lekarza. Do tego czasu zmiany ciążowe, które wpływają na wzmożone parcie na pęcherz, powinny całkowicie ustąpić. Możliwe więc, że u podłoża tego problemu leży jakiś inny czynnik, który wymaga rozpoznania.

Źródła:

1. National Health Service (2024) Common health problems in pregnancy, dostęp: https://www.nhs.uk/pregnancy/related-conditions/common-symptoms/common-health-problems/.
2. National Library of Medicine (2022) Frequent or urgent urination, MedlinePlus, dostęp: https://medlineplus.gov/ency/article/003140.htm.
3. National Library of Medicine Overactive Bladder, dostęp: https://medlineplus.gov/overactivebladder.html.
4. Rogowski A., Baranowski W. (2015) Nietrzymanie moczu u młodych kobiet, Ginekologia po Dyplomie, 5, dostęp: https://podyplomie.pl/ginekologia/19345,nietrzymanie-moczu-u-mlodych-kobiet?_gl=1*81swwm*_up*MQ..*_ga*Nzg4MjIxNTYwLjE3MjMxMDEwNDY.*_ga_MSV3R07GV8*MTcyMzEwMTA0NS4xLjAuMTcyMzEwMTA0NS4wLjAuMA....
5. Uzelpasaci E., Cinar G. N., Baran E. i wsp. (2021) Trimester-based changes in urogenital symptoms and their impact on the quality of life in pregnant women: A preliminary report, Current Urology, 15(3): 167-171, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8451322/.
6. Chen H.-J., Hsiao S.-M., Yang C.-F. i wsp. (2022) Overactive Bladder during Pregnancy: A Prospective Longitudinal Study, Medicina (Kaunas), 58(2): 243, dostęp: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8875611/.