Niefarmakologiczne, naturalne metody łagodzenia bólu porodowego, są znane od pokoleń, choć w ostatnim czasie ich wachlarz rozszerzył się m.in. o aparat TENS czy możliwość zastosowania podtlenku azotu. Możesz je wykorzystać w początkowej fazie porodu, kiedy jesteś jeszcze w domu, ale także przez cały okres porodu. Naturalne metody łagodzenia bólu mogą być wykorzystywane podczas porodu w domu, domu narodzin, a także z powodzeniem w salach porodowych.
Co znajdziesz w tym artykule:
Wsparcie bliskiej osoby jest dla rodzącej bezcenne
Poród to niezwykłe wydarzenie w życiu każdej mamy, ale także całej rodziny. Dwa paski na teście ciążowym to powód do świętowania i początek snucia planów na nową przyszłość – rodzicielstwo. Jednak im bliżej terminu porodu, tym częściej młode mamy zadają pytanie: czy ja sobie poradzę? Natura wyposażyła nas w niezwykłe cechy, które pomagają kobiecie przetrwać ten piękny, choć niewątpliwie trudny czas. Młodzi rodzice, chcąc przygotować się wspólnie do nowego etapu życia, najczęściej razem uczestniczą w zajęciach szkół rodzenia. Daje to obojgu taką samą wiedzę na temat zbliżającego się porodu, jego przebiegu, opieki nad noworodkiem, laktacji i połogu. Dzięki zdobytej wiedzy młody tata może być dla kobiety najlepszym wsparciem podczas porodu. To właśnie jego obecność w sali porodowej często daje rodzącej mamie poczucie bezpieczeństwa. Łyk wody pomiędzy skurczami, pomadka wazelinowa do ust czy gumka do włosów podawane drżącą z emocji ręką taty, delikatne przytulenie czy możliwość oparcia się na partnerze dają kobiecie ogromne wsparcie oraz chwile wytchnienia, tak potrzebne podczas porodu.
Relaks lekiem na wszystko
Kiedy skurcze się nasilają, a Ty jesteś jeszcze w domu, warto spróbować się zrelaksować. Doskonałym do tego miejscem będzie wanna wypełniona ciepłą wodą (immersja wodna). Możesz przygasić światło, zapalić zapachowe świece i włączyć ulubioną muzykę. Ciepła woda zrelaksuje i zadziała przeciwbólowo, a kąpiel powinna trwać nie krócej niż pół godziny. Pamiętaj jednak, aby ułożyć się w wannie tak, by brzuszek znajdował się pod powierzchnią wody (jeśli nie masz wanny, warto zakupić plastikowy stołeczek, by było Ci wygodnie pod prysznicem). Wszystko to możesz także powtórzyć już w warunkach sali porodowej, jeśli poród przebiega prawidłowo i nie ma przeciwwskazań, abyś weszła do wody (w większości szpitali rodząca ma do dyspozycji pojedynczy pokój, w którym znajduje się wanna). Do szpitala zabierz więc stanik od stroju kąpielowego, aby zapewnić sobie maksymalny komfort podczas pobytu w wannie (choć możesz leżeć w niej nago – wszystko zależy od Ciebie).
3, 2, 1 - oddychaj
Bardzo dobrą metodą łagodzenia bólu w porodzie jest wykorzystanie odpowiednich technik oddechu (przeponą), jednak aby móc wykorzystać tę umiejętność, powinnaś ćwiczyć oddech przeponowy już w ciąży (oddychać przeponowo możesz także leżąc w wannie z ciepłą wodą – warto połączyć te dwie metody łagodzenia bólu). Przepona to mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej. Aby ją uruchomić, usiądź wygodnie, oprzyj się i jedną rękę połóż na brzuchu. Zamknij oczy – dzięki temu będziesz mogła skupić się tylko na sobie i nic nie będzie Cię rozpraszało. Spróbuj głęboko nabrać powietrze – tak, aby brzuch uniósł się do góry, a potem wypuszczaj je powoli w taki sposób, żeby wydech był dwa razy dłuższy niż wdech. W tych ćwiczeniach bardzo przydatna jest obecność partnera, który będzie oddychał z Tobą, a w sali porodowej pomoże Ci się relaksować. Pamiętaj, że skurcz, który przychodzi na zrelaksowane ciało, boli mniej, niż kiedy przychodzi na ciało spięte. Dlatego ćwiczenia relaksu i rozluźniania całego ciała powinnaś rozpocząć jak najwcześniej. Połóż się wygodnie, najlepiej na boku, z podgiętymi nogami. Nabieraj powietrze nosem i wypuszczaj ustami. Z każdym kolejnym wydechem relaksuj jedną część ciała. Zacznij od tych najdalszych: stopy, kolana, uda… następnie palce, dłonie, nadgarstki… Nie zapomnij o pośladkach, plecach, brzuchu… Skup się na mięśniach twarzy, karku, szyi… Nie jest to krótkie ćwiczenie – rozluźnienie całego ciała zajmuje początkowo około 10 minut, ale warto poświęcić ten czas – im częściej będziesz ćwiczyła, tym łatwiej będzie przychodziło Ci zrelaksowanie się, co w porodzie okaże się bezcenne, ponieważ między skurczami będziesz miała 2-3 minuty na relaks.
Czas na masaż
Masaż to kolejna naturalna metoda łagodzenia bólu porodowego. Osoba towarzysząca może nauczyć się odpowiednich technik podczas zajęć w szkole rodzenia, ale masaż może wykonać także położna prowadząca poród. Masaż to nie tylko rozmasowywanie bolących miejsc, ale także bliskość i dotyk, który ma kojącą moc. To także doskonała metoda zaangażowania partnera w aktywne wspieranie kobiety rodzącej. Podczas porodu to rodząca pokieruje osobą, która wykonuje masaż. Niekiedy bowiem kobiety potrzebują masażu tylko podczas skurczu (rozmasowywania bolącej okolicy krzyżowo-lędźwiowej, ucisku lub masażu punktowego), czasem jednak masaż relaksuje je także w przerwach między skurczami. Pamiętaj, aby w pokoju było ciepło. Ręce osoby masującej także powinny być ciepłe i natłuszczone oliwką do masażu, aby zapobiegać nieprzyjemnemu uczuciu tarcia skóry o skórę. Masaż to doskonała forma działania przeciwbólowego i aktywnego wsparcia rodzącej.
TENS - co to takiego?
TENS to jedna z metod łagodzenia bólu porodowego, jednak nie jest dostępna we wszystkich szpitalach. Najlepszym sposobem, aby móc skorzystać z niego podczas porodu, jest wypożyczenie go oraz zapisanie się na specjalne warsztaty, podczas których nauczysz się, jak okleić plecy elektrodami oraz poznasz obsługę urządzenia i nauczysz się z niego korzystać. TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation) to metoda łagodząca odczuwanie bólu za pomocą impulsów elektrycznych. Specjalne elektrody przykleja się w odcinku krzyżowo-lędźwiowym kręgosłupa rodzącej, następnie podłącza się je do małego urządzenia emitującego impulsy elektryczne, które są odczuwalne jako niebolesne mrowienie. Częstotliwość oraz natężenie impulsu reguluje rodząca. Łagodzenie bólu następuje na skutek przezskórnej stymulacji nerwów. Zaletą TENS jest fakt, że kobieta może korzystać na przemian także z immersji wodnej (po zdjęciu elektrod) oraz przyjmować dowolne pozycje podczas porodu, ponieważ nie jest unieruchomiona. Po wyjściu z wody elektrody można ponownie przykleić. Czy TENS działa? Według badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii u korzystających z TENS poród przebiegał znacznie szybciej, ponieważ kobiety zachowywały więcej sił na aktywną fazę parcia.
Wertykalne pozycje do porodu
Przed rozpoczęciem porodu trudno jest sobie nawet wyobrazić, co będzie wygodne i komfortowe dla rodzącej. Każda kobieta intuicyjnie wybierze najwygodniejszą dla siebie pozycję. Położne zwykle towarzyszą kobiecie, nie narzucając swoich pomysłów, choć niekiedy mogą sugerować zmianę. Poniżej przedstawiamy schematycznie wybrane wertykalne pozycje porodowe:
I OKRES PORODU
- Pozycja stojąca z oparciem o osobę towarzyszącą;
- Pozycja siedząca na piłce;
- Pozycja siedząca na krześle;
- Pozycja klęcząca;
- Siedzenie po turecku.
II OKRES PORODU
- W kucki;
- Klęcząca z szeroko rozstawionymi nogami;
- Siedząca na worku sako;
- Siedząca na krzesełku porodowym.
Inny sposób na znieczulenie naturalne
Wziewne znieczulenie porodu, czyli tzw. gaz rozweselający, to mieszanina tlenu i podtlenku azotu. Bez wątpienia jest alternatywą dla znieczulenia zewnątrzoponowego porodu (ZZO) czy stosowania leków opioidowych. Działanie gazu jest krótkotrwałe, dlatego szybko można zaprzestać jego stosowania. Wykorzystujemy specjalne, jednorazowe maseczki, które w chwili wdechu rodząca zakłada samodzielnie. Działanie gazu rozpoczyna się po 20-30 sekundach od pierwszego wdechu, dlatego powinnaś rozpocząć terapię gazem w chwili rozpoczynającego się skurczu, aby szczyt działania pokrył się ze szczytem skurczu. W chwili, kiedy poczujesz, że skurcz mija – odstaw maseczkę – unikniesz wtedy działań niepożądanych, takich jak ospałość, dezorientacja czy nudności, mogące pojawić się przy przedawkowaniu mieszaniny gazowej. Pamiętaj, że gaz nie eliminuje bólu, ale jedynie zmniejsza jego odczuwanie przez rodzącą.
Najbardziej istotnym działaniem przeciwbólowym wydaje się jednak samo nastawienie kobiety do porodu. Jeśli znasz swoje ciało i wiesz, co będzie się z nim działo podczas porodu, znasz poszczególne etapy porodu, wiesz, co robią skurcze i że są one twoim sprzymierzeńcem – wytworzone przez ciebie endorfiny i spokój, z jakim podejdziesz do porodu, przeprowadzą Cię przez niego w sposób intuicyjny, zgodnie z naturą.