Prawidłowa, donoszona ciąża trwa 40 tygodni. Samoistna akcja porodowa powinna rozpocząć się między 37 a 42 tygodniem ciąży, ale nie zawsze tak się dzieje. Jest wiele sytuacji, w których zachodzi konieczność rozwiązania ciąży wcześniej, dla dobra matki i dziecka. Kiedy wywoływanie porodu jest najlepszym rozwiązaniem? Jakie są przesłanki do niego i jakie stosuje się metody?
Co znajdziesz w tym artykule:
Kiedy wywołuje się poród? Wskazania do indukcji porodu
Wywoływanie, czyli indukcja porodu, jest to pobudzanie czynności skurczowej macicy, mające na celu doprowadzenie do przyspieszenia akcji porodowej i urodzenia dziecka drogą pochwową.
Indukcja może być planowana (elektywna) w przypadku ciąży donoszonej, niezagrażającej matce czy dziecku oraz terapeutyczna, kiedy rozwiązanie ciąży jest mniejszym zagrożeniem niż jej kontynuowanie.
Istnieją sytuacje i wskazania medyczne, w których wywoływanie porodu jest koniecznością. Najczęstszymi wskazaniami do indukcji porodu są:
● Brak oznak rozpoczynającego się porodu po upływie terminu (ciąża przenoszona). Ile dni po terminie wywołuje się poród? Zazwyczaj w ciągu 7-14 dni od terminu wyznaczonego na USG I trymestru kobieta powinna zgłosić się do szpitala.
● Niewydolność łożyska.
● Choroby zagrażające matce lub dziecku (np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, stan przedrzucawkowy, konflikt serologiczny, HELLP).
● Obciążony wywiad położniczy np. obumarcie dziecka we wcześniejszej ciąży około terminu porodu
● Samoistne pęknięcie pęcherzyka płodowego, któremy nie towwarzyszą skurcze macicty
● Za mała ilość płynu owodniowego.
● Zagrożenie życia dziecka.
Indukcja porodu nigdy nie powinna zachodzić ze względu na „wygodę” matki. Wiadomo, że ciąża jest stanem wyjątkowo angażującym kobietę i nie pozostającym bez wpływu na jej organizm, jednak złe samopoczucie – co bywa naturalne, podyktowane hormonami, ciężarem, zmęczeniem – nie stanowi żadnej przesłanki do tego, by wywoływać poród.
Zobacz także: Poród fizjologiczny i jego fazy
Metody wywoływania porodu
Istnieją cztery sposoby na indukcję porodu:
● Farmakologiczny (zastosowanie prostaglandyny[1] oksytocyny)
● Mechaniczny z użyciem narzędzi (cewnikowanie/higroskopijne rozszerzadła) lub ręczne
● odklejenie dolnego bieguna pęcherza płodowego/amniotomia)
● Naturalny (zioła na wywołanie porodu, ciepłe kąpiele, stymulacja brodawek sutkowych, akupunktura)
Wybór odpowiedniej metody indukcji porodu zależy jest od stanu pacjentki i pobudek do zastosowania sztucznej metody wywołania porodu. Następuje także po oszacowaniu skuteczności, co ocenia się na podstawie dojrzałości szyjki macicy.
Co warto wiedzieć o najczęściej stosowanych metodach wywoływania porodu?
Balonik – wywoływanie porodu (cewnik Fole'ya)
Założenie cewnika Foleya lub Cooka (zwanego balonikiem) do kanału szyjki macicy ma na celu przyspieszenie dojrzewania szyjki macicy poprzez rozszerzanie jej wewnętrznego ujścia i podrażnienie receptorów szyjkowych, które stymulują czynność skurczową. Balonik cewnika napełnia się solą fizjologiczną, a jego rozpręznie powoduje ucisk na szyjkę i oddzielenie dolnego bieguna pęcherza płodowego, co przygotowuje szyjkę do rozwierania.
Wywoływania porodu balonikiem nie stosuje się w sytuacji łożyska przodującego, krwawienia z szyjki lub jej zamkniętego kanału, stanów zapalnych pochwy oraz przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego.
Indukcja porodu oksytocyną
Wywoływanie porodu oksytocyną polega na dożylnym podaniu syntetycznej oksytocyny, która pobudzi stymulację czynności skurczowej macicy. Ilość oksytocyny dostosowuje się do częstotliwości i siły skurczów. Jednocześnie cały czas prowadzi się zapis czynności serca płodu przy pomocy .
Oksytocynę na wywoływanie porodu najczęściej stosuje się po tym, jak błony płodowe samoistnie pękną, ale nie pojawiły się jeszcze skurcze lub też kiedy czynność skurczowa macicy jest zbyt słaba. Powikłaniami po zastosowaniu oksytocyny mogą być nieprawidłowości w zapisach czynności serca dziecka oraz wywołanie zbyt dużej czynnośći skurczowej macicy.
Prostaglandyny
Indukcja porodu za pomocą prostaglandyny polega na miejscowym podaniu dopochwowego żelu (np. Dinoprostone ż el (Prepidil)) lub insertu dopochwowego który zwiększają aktywność enzymów, które przygotowują szyjkę macicy do porodu, a także wywołują jej rozwieranie.
Warto wiedzieć, że naturalnie prostaglandyny występują w spermie, dlatego też współżycie w okolicach terminu porodu może go przyspieszyć. Jeśli jednak nie planuje się wywoływać zbyt wcześnie skurczów macicy, zaleca się stosowanie prezerwatyw podczas stosunków w III trymestrze ciąży. Amniotomia (przebicie pęcherza płodowego)
Wywoływanie porodu poprzez amniotomię polega na mechanicznym przebiciu pęcherza płodowego, co prowadzi do zwiększenia produkcji i uwalniania endogennych prostaglandyn, przyspieszających czynność i skurczow ą macicy. Od wykonania zabiegu do porodu nie powinno minąć więcej niż 24h, ze względu na ryzyko wystąpienia infekcji. Do powikłań po amniotomii należą m.in. wypadnięcie lub ucisk pępowiny, zakażenie u matki i dziecka, zwolnienie akcji serca dziecka, nadmierne krwawienie.
Wywołanie porodu – zagrożenia
Niemal każda próba wywoływania porodu obarczona jest ryzykiem komplikacji i może powodować stan zagrożenia. Mimo to, w wielu przypadkach o wiele bezpieczniejszym rozwiązaniem zarówno dla matki, jak i dziecka, jest indukcja porodu. Ile trwa zabieg, jakie wykorzysta się metody oraz jak ostatecznie się zakończy, jest kwestią indywidualną dla każdej ciąży. Trzeba zaznaczyć, że na każdą taką procedurę wymaga jest świadomą zgoda ciężarnej.
Kaskada interwencji medycznych
Zmiany zachodzące w ciele kobiety podczas dziewięciu miesięcy ciąży oraz to, do czego jest ono zdolne, by wydać na świat dziecko, nawet dla wielu doświadczonych już rodziców pozostaje zjawiskiem na miarę cudu. Siła i mądrość kobiecego ciała w tych chwilach są niesamowite i zdecydowanie warto im zaufać, ponieważ natura doskonale wie, jak działać. Kobiety od zawsze są stworzone do tego, by rodzić dzieci i robić to w wielu nawet bardzo skrajnych warunkach. Niestety, bywa że decyzja o hospitalizacji jest zbyt wczesna, bez istotnych dla stanu matki czy dziecka wskazań medycznych, co nie pozostaje bez wpływu zarówno na przebieg porodu, jak i stan psycho-emocjonalny kobiety. Im więcej interwencji zachodzi podczas porodu, tym większe prawdopodobieństwo, że zakończy się on zabiegowo, choć taki scenariusz wcale nie był pierwotnie oczywisty. I choć wszelkie działania medyczne prowadzone są dla dobra rodzącej kobiety i jej dziecka, często zakłócają naturalny proces, który miałby szansę przebiec bez komplikacji. Oczywiście, wymagałoby to wysiłku, nastawienia na – co oczywiste – ból i być może dłuższego porodu. Ale jednocześnie poród naturalny, odbywający się zgodnie z potrzebami dziecka i matki, dostosowany do rytmu ich organizmów, jest najlepszym rozwiązaniem dla obu stron.[2]
Sprawdź: Objawy świadczące o zbliżającym się porodzie
Jednocześnie, istnieją sytuacje zagrażające zdrowiu czy życiu matki lub dziecka, gdzie poród zabiegowy jest jedynym słusznym rozwiązaniem. Wówczas należy zaufać medycynie i specjalistom. W innych przypadkach, jeśli nic nie wskazuje na pogorszenie stanu zdrowia matki czy dziecka, warto zaczekać, aż maluch postanowi samodzielnie wyjść na świat i organizm da ku temu wyraźne sygnały, będąc stale pod opieką zaufanego lekarza prowadzącego ciążę.
Źródła:
● Z. Wojdyła, D. Żurawicka, M. Zimnowoda, Poród o czasie a poród indukowany, str. 80-87 [w:] Wybrane aspekty opieki pielęgniarskiej i położniczej w różnych specjalnościach medycyny, T.3, pod.red. M. Wojtal i D. Żurawickiej, Opole 2015
● D. Bomba-Opoń, K. Drews, H. Huras i in. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące indukcji porodu. Aktualizacja 2021 [w:] Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020 tom 5, nr 4, strony 86–99, [online:] https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2022-01/10.2021%20Rekomendacje%20Polskiego%20Towarzystwa%20Ginekolog%C3%B3w%20i%20Po%C5%82o%C5%BCnik%C3%B3w%20dotycz%C4%85ce%20indukcji%20porodu.%20Aktualizacja%202021.pdf, dostęp: 13.12.2022
● Ulan, J. Ulan, E. Wagner, M. Sadowska, Indukcja porodu, [w:] European Journal of Medical Technologies 2015; 2(7): 16-19, [online:] http://medical-technologies.eu/upload/indukcja_porodu__-_ulan.pdf, dostęp: 13.12.2022
● Karmowski, M. Pawelec, B. Pałaczyński, M. Karmowski, Indukcja porodu, [w:] Ginekologia i Położnictwo 1(7)2008, [online:] https://www.ginekologiaipoloznictwo.com/articles/induction-of-labour.pdf, dostęp: 13.12.2022