Czopki glicerynowe dla niemowląt – kiedy je stosować?

5 min
czopki_glicerynowe

Problemy z wypróżnianiem są jedną z najczęstszych dolegliwości dotykających dzieci. Podawane do odbytu czopki z gliceryny stanowią popularny środek farmakologiczny stosowany w celu szybkiego uporania się z zaparciami (choć nie z ich przyczyną). Z artykułu dowiesz się, czy czopek glicerynowy może być lekiem odpowiednim dla niemowląt. Opisujemy także, jak aplikować go dziecku.

czopki_glicerynowe
czopki_glicerynowe

Czym są czopki glicerynowe dla niemowląt?

Czopki glicerynowe są środkiem medycznym przeznaczonym do doraźnego stosowania w przypadku wystąpienia zaparć. Wprowadza się je do odbytu (nie można podawać ich doustnie). Czopki zawierają określoną dawkę gliceryny – substancji, która po rozpuszczeniu w dolnej części przewodu pokarmowego wykazuje działanie przeczyszczające.

Jak działają czopki glicerynowe?

Zaaplikowana do pupy dziecka gliceryna rozpuszcza się pod wpływem ciepła jego ciała. W tej postaci staje się oleista i śliska. Działa jak lubrykant – z jednej strony nawilża i rozluźnia masy kałowe, a z drugiej ułatwia ich poślizg. Ponadto działa drażniąco, przez co pobudza perystaltykę jelit i ułatwia oddanie stolca.

Proces rozpuszczania się czopka glicerynowego w pupie dziecka trwa zaledwie kilka minut. Na efekt działania zwykle trzeba jednak poczekać trochę dłużej. Na ogół wypróżnienie następuje w okresie od 15 minut do 2 godzin. W przypadku, gdy środki zostaną podane przed snem, maluch może zrobić kupkę później – już po obudzeniu, ale wypróżnienie może zakłócić sen dziecka, więc lepiej zastosować je w ciągu dnia.

Kiedy stosować czopki glicerynowe dla niemowląt?

Wskazaniem do stosowania czopków glicerynowych jest stwierdzenie zaparcia stolca. Najczęściej (w ponad 90 proc. przypadków) mamy do czynienia z tzw. zaparciami czynnościowymi, czyli niezwiązanymi z żadną chorobą. Rozpoznaje się je, gdy przez minimum miesiąc raz w tygodniu u niemowlęcia lub dziecka do 4. roku życia występują co najmniej dwa z wymienionych poniższej objawów:

  • Maksymalnie dwa wypróżnienia w tygodniu,
  • Bolesne wypróżniania,
  • Zbite stolce,
  • Obecność obfitych mas kałowych w odbytnicy,
  • Stolce o dużej objętości,
  • Dodatkowo u starszego dziecka, które nabyło już umiejętność kontroli wypróżnień – pojawienie się epizodu popuszczania stolca.

U noworodków i niemowląt karmionych piersią stolce mogą występować rzadziej, czasami raz na kilka dni. Jeśli stolce są prawidłowej konsystencji, maluszek dobrze przybiera na wadze i nie ma innych niepokojących objawów to taki rytm wypróżnień uznajemy za normę. Jako objawy towarzyszące u malucha może dodatkowo występować ból brzuszka oraz brak apetytu.

Ból pojawiający się przed wypróżnieniem, parcie na stolec, podkurczanie nóżek u niemowlęcia może być objawem zaburzenia czynnościowego przewodu pokarmowego – dyschezji niemowlęcej. Stolec w takiej sytuacji ma prawidłową konsystencję i chociaż objawy mogą sugerować zaparcie to nie stosujemy leczenia, a objawy ustępują samoistnie wraz z nabyciem koordynacji mięśni brzucha.

Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka zaparcia stolca, udaj się z nim do lekarza. Czopków glicerynowych dla niemowląt i małych dzieci nie należy stosować na własną rękę – mimo, że możesz dostać je bez recepty. Wymagana jest wcześniejsza konsultacja z pediatrą, który potwierdzi diagnozę, rozpozna przyczynę oraz dobierze odpowiednią metodę leczenia, a w przypadku zalecenia zastosowania leków takich jak czopki glicerynowe powie dokładnie, ile gramów środka podać dziecku.

Jak często można stosować czopki glicerynowe?

Czopki glicerynowe stosuje się doraźnie, tak rzadko jak to możliwe. Zwykle nie podaje się ich częściej niż raz dziennie. Ponadto nie zaleca się stosowania czopków przez okres dłuższy niż 7 dni. O szczegóły odnośnie odpowiedniego sposobu postępowania w konkretnym przypadku najlepiej zapytać pediatrę.

Jakie czopki glicerynowe są odpowiednie dla niemowląt?

Czopki glicerynowe dostępne na polskim rynku najczęściej są przeznaczone dla dzieci powyżej 3. roku życia. Dopuszcza się ich stosowanie u niemowląt, ale tylko na wyraźne wskazanie lekarza. U dziecka poniżej 1. roku życia pediatra najczęściej zaleca zaaplikowanie tylko części czopka (np. po przekrojeniu wzdłuż na pół lub odkrojeniu jeszcze mniejszej części).

Jak włożyć czopek dziecku?

Poniżej przedstawiamy, jak krok po kroku zaaplikować dziecku czopek glicerynowy.

  1. Przed rozpoczęciem wkładania czopka do pupy malucha dokładnie umyj ręce.
  2. Wyjmij czopek z blistra.
  3. Ułóż dziecko brzuszku z podkurczonymi nóżkami lub na boku z nóżkami ugiętymi w kolanach i biodrach.
  4. Rozchyl pośladki dziecka. Do odbytu wprowadź delikatnie i powoli czopek zaczynając od „ostrzej” zakończonej strony na głębokość około 2 cm.
  5. Przytrzymaj pośladki dziecka przez co najmniej kilka sekund, by utrudnić wysunięcie się czopka.

Jak przechowywać czopki glicerynowe?

Czopki glicerynowe należy trzymać w miejscu niedostępnym dla dzieci. Ważne jest, by temperatura przechowywania nie przekraczała 25-30°C, ponieważ w cieple mogą nadmiernie mięknąć i roztapiać się. Można włożyć czopki do lodówki, jednak w takim przypadku przed aplikacją trzeba ogrzać je krótko w dłoniach.

Czy stosowanie czopków glicerynowych może wywoływać skutki uboczne?

Występowanie poważnych skutków ubocznych po zastosowaniu czopków glicerynowych dla niemowląt zdarza się niezwykle rzadko. Są one zazwyczaj dobrze tolerowane. Po ich aplikowaniu może jednak wystąpić podrażnienie odbytnicy.

Czopki glicerynowe dla niemowląt – o czym trzeba pamiętać?

Czopki glicerynowe stosuje się doraźnie w celu ułatwienia usunięcia stolca zalegającego w dolnym odcinku przewodu pokarmowego. To leczenie objawowe, które może łagodzić dolegliwości u niemowlaka, ale jednocześnie nie rozwiązuje przyczyny pojawienia się zaparcia. W związku z tym terapia przypadłości u dziecka powinna mieć kompleksowy charakter i opierać się o szczegółowy wywiad i badanie fizykalne przeprowadzone przez pediatrę. Szczególnie istotne jest to w przypadku, gdy problem nawraca.

Źródła:

  1. Tabbers M. M., DiLorenzo C., Berger M. Y. i wsp. (2014) Evaluation and treatment of functional constipation in infants and children: evidence-based recommendations from ESPGHAN and NASPGHAN, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 58(2): 258-274, dostęp: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24345831/.
  2. Malczyk Ż., Jarzumbek A., Kwiecień J. i wsp. (2014) Praktyczne aspekty leczenia zaparć stolca u dzieci, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(1): 55-60, dostęp: https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.psjd-92bf973c-e2da-47b7-8d66-b1e867f7f35b/content/partContents/7068d2c0-f8a1-39b7-b650-7797ff4496cd.
  3. Czerwionka-Szaflarska M., Romańczyk B. (2008) Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży, Forum Medycyny Rodzinnej, 2(5): 349-57, dostęp: https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/10199/8699.

Oceń ten artykuł: