Żółte i łuszczące się płatki skóry na głowie niemowlęcia to oznaka pojawienia się ciemieniuchy, czyli tzw. czepca kołyskowego. Choć widoczne u dziecka zmiany mogą budzić u rodziców niepokój, ta przypadłość występuje dość często i nie jest powodem do zmartwień. Co jest przyczyną powstawania ciemieniuchy i jakie zabiegi pielęgnacyjne zastosować, aby ją wyleczyć?
Co znajdziesz w tym artykule:
Co to jest ciemieniucha i jak wygląda?
To niegroźna, powszechnie rozpoznawana u niemowląt dolegliwość, która jest określana jako łagodne łojotokowe zapalenie skóry. Najczęściej rozpoczyna się między 3. a 6. tygodniem życia i trwa do około 3. miesiąca życia. W niektórych przypadkach występuje także u starszych dzieci (dwu- lub trzyletnich). Dolegliwość może mieć charakter nawracający, choć zazwyczaj pojawia się tylko raz w życiu. Ciemieniucha swoimi objawami może przypominać inne problemy skórne, np. łupież lub atopowe zapalenie skóry (AZS), przez co bywa z nimi mylona. Czepiec kołyskowy objawia się drobnymi, początkowo białymi, a później żółtymi łuskami lub skorupką zlokalizowaną u nasady głowy (widoczną między włoskami), a czasem także w okolicach brwi, nosa, za uszami lub na klatce piersiowej dziecka. Łuszczące się płatki zwykle wyglądają nieestetycznie, są tłuste, a zmianom może towarzyszyć wysypka oraz zaczerwienienie skóry. W odróżnieniu od łupieżu czy AZS tych łusek nie da się łatwo wczesać, a zmianom zazwyczaj nie towarzyszy dyskomfort w postaci świądu, pieczenia lub bólu.
Jak powstaje ciemieniucha?
Występowanie u niemowlęcia ciemieniuchy związane jest z pracą gruczołów łojowych, które nie są u niego jeszcze w pełni dojrzałe. Ponadto zaraz po narodzinach w organizmie dziecka wciąż znajdują się hormony mamy przekazane mu w trakcie życia płodowego. Ich obecność pobudza gruczoły łojowe dziecka, które wydzielają nadmierne ilości łoju (sebum), który wydobywa się na powierzchnię skóry oraz łączy z rogowaciejącym naskórkiem (martwymi komórkami skóry), czego efektem jest powstawanie łusek. Ciemieniuchą nie da się zarazić, nie powstaje ona także ze względu na nieodpowiednią higienę lub alergię pokarmową.
Przeczytaj również:
Jak zwalczać ciemieniuchę?
Zdarza się, że ciemieniucha znika samoistnie, jednak przy jej wystąpieniu zawsze konieczna jest odpowiednia ochrona i pielęgnacja skóry głowy dziecka, ponieważ obecność skorupki może utrudniać jej oddychanie. W tym celu najlepiej wykorzystać delikatne środki, które pomogą zmiękczyć twarde łuski. Pomocne okażą się produkty zawierające składniki nawilżające oraz łagodzące podrażnienia skóry głowy. Warto również, aby takie preparaty miały właściwości złuszczające oraz przyspieszające regenerację naskórka i gojenia ran. W przypadku silnej ciemieniuchy można zastosować specjalistyczne kremy dermatologiczne lub kosmetyki z wyciągiem ziół, które hamują nadmierne wydzielanie sebum. Bezwzględnie nie należy stosować preparatów dla dorosłych, których skład nie jest dostosowany do potrzeb niemowlęcia. Nieodpowiednie okaże się również mydło. Nie należy odrywać łusek na siłę lub stosować ostrych grzebieni – może to spowodować podrażnienie skóry głowy. Powstawaniu ciemieniuchy sprzyja również pot. Właśnie dlatego warto pamiętać, aby nie przegrzewać skóry niemowlęcia. Najlepiej zakładać dziecku przewiewne czapeczki wykonane ze 100% bawełny o neutralnym kolorze, które są niebarwione – barwniki obecne w odzieży mogą bowiem dodatkowo działać drażniąco na skórę głowy. W zamkniętych pomieszczeniach i w domu należy zdejmować nakrycie głowy, ponieważ może to sprzyjać wytwarzaniu się potu.
Kiedy spodziewać się pozytywnych efektów pielęgnacji?
Oczekując na ustąpienie ciemieniuchy, warto uzbroić się w cierpliwość – zdarza się, że kuracja trwa kilka tygodniu lub nawet miesięcy, a zabiegi pielęgnacyjne należy powtarzać każdego dnia. W razie wszelkich wątpliwości lub jeśli objawy bardzo długo nie ustępują czy nasilają się, warto zasięgnąć porady dermatologa, który pomoże dobrać odpowiednią terapię dla dziecka.