Dziecko na różnych etapach życia poddawane jest profilaktycznym badaniom bilansowym. Mają one na celu sprawdzenie, czy młody organizm rozwija się prawidłowo oraz pozwalają zdiagnozować – możliwie jak najwcześniej – ewentualne nieprawidłowości i choroby. Na czym polegają badania bilansowe? Jakie informacje o dziecku możemy dzięki nim uzyskać? Czy dieta ma wpływ na wyniki otrzymywane podczas bilansu zdrowia? Podpowiadamy.
Co znajdziesz w tym artykule:
Bilans dziecka w pigułce Bilans zdrowia to bezpłatne kompleksowe badanie lekarskie, które umożliwia kontrolowanie stanu zdrowia dziecka na różnych etapach jego rozwoju. Wykonywany systematycznie, zgodnie z kalendarzem bilansów, pozwala wykryć ewentualne odchylenia, zaburzenia czy choroby okresu rozwojowego, aby jak najszybciej móc zająć się ich leczeniem lub zapobiec pogłębianiu się problemów w kolejnych latach życia. Dzięki regularnym wizytom u lekarza rodzinnego, pediatry lub pielęgniarki poza kontrolą stanu zdrowia rodzice na bieżąco otrzymują wskazówki na temat zdrowego stylu życia, odżywiania, obowiązkowych szczepień, a także uzyskują odpowiedzi na swoje pytania i wątpliwości.
Bilans zdrowia – dlaczego warto robić go systematycznie?
Choć bilanse nie są obowiązkowe, lekarze zalecają ich regularne wykonywanie. Przeglądy pozwalają wykryć m.in.:
- wady wzroku,
- wady słuchu,
- wady postawy (np. skoliozę, płaskostopie),
- zaburzenia wzrostu,
- niedowagę lub otyłość,
- zaburzenia rozwoju psychicznego,
- zaburzenia psychosomatyczne,
- zaburzenia ciśnienia tętniczego.
Ponadto bilanse pozwalają określić, czy dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki, czy proces dojrzewania przebiega prawidłowo, a w przypadku nastolatka – czy jest on zdolny do dalszego kształcenia lub nauki wybranego zawodu.
Bilans zdrowia – kiedy wykonać go po raz pierwszy?
Pierwszy bilans, czyli tzw. bilans zero, przeprowadza się zaraz po przyjściu dziecka na świat – jeszcze w szpitalu. Lekarz ocenia budowę i zachowanie noworodka oraz wykonuje badania przesiewowe, które pozwalają wykryć:
- dysplazję stawów biodrowych,
- mukowiscydozę,
- fenyloketonurię,
- wrodzoną niedoczynność tarczycy,
- problemy ze słuchem.
Bilans zdrowia – o czym należy pamiętać przed wizytą?
Termin bilansu zdrowia należy umówić wcześniej z lekarzem lub pielęgniarką. Sam „przegląd” trwa od 20 minut do godziny. Do przychodni należy zabrać przede wszystkim książeczkę zdrowia dziecka oraz dokumentację medyczną, a jeśli dziecko było leczone w szpitalu – również karty z leczenia szpitalnego, a także listę ewentualnych pytań do lekarza.
To ważne!
Do ukończenia 16. roku życia podczas bilansu dziecku musi towarzyszyć rodzic lub opiekun prawny. Starsze dzieci mogą odbywać wizyty samodzielnie.
Bilans zdrowia – jak przebiega badanie?
Każda wizyta przeglądu zdrowia rozpoczyna się rozmową z rodzicem i sprawdzeniem dokumentacji medycznej. W następnej kolejności dziecko jest stosownie do wieku badane, mierzone i ważone. Wszystkie wyniki pomiaru wzrostu i wagi nanoszone są na siatki centylowe. Dzięki takim siatkom lekarz może zweryfikować, czy w porównaniu do danych statystycznych dziecko rozwija się prawidłowo. Wnioski z badania, które obejmują ocenę rozwoju i stanu zdrowia dziecka oraz zalecenia dotyczące opieki medycznej i wychowawczej, wpisywane są do książeczki zdrowia i dokumentacji medycznej dziecka. Przy okazji kolejnych badań lekarz sprawdza, jakie zmiany nastąpiły w porównaniu do poprzedniego przeglądu. Warto pamiętać, że bilanse zdrowia wykonywane są tylko wtedy, gdy dziecko jest zdrowe.
O tym warto pamiętać
Badanie bilansowe to znakomita okazja do zadawania pytań i rozwiewania wszelkich wątpliwości dotyczących:
- pielęgnacji dziecka,
- prawidłowej diety,
- niepokojących zachowań dziecka,
- zakresu posiadanych umiejętności dziecka,
- innych ważnych z punku widzenia rodzica/opiekuna zagadnień.
Wpływ diety na bilans zdrowia dziecka
Warto pamiętać, że odpowiednio skomponowana dieta ma fundamentalny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka, a zatem również na wynik badania podczas bilansu zdrowia. Dzieci, zwłaszcza w trakcie kluczowego okresu 1000 pierwszych dni życia, mają specyficzne potrzeby żywieniowe – są niezwykle wrażliwe zarówno na niedobór, jak i nadmiar niektórych składników odżywczych. Błędy żywieniowe oraz nieprawidłowości w diecie dziecka, mogą skutkować nieprawidłowościami dotyczącymi rozwoju i wzrostu organizmu. Niedobór żelaza może prowadzić do anemii, a nadmiar spożywanego białka do zaburzeń przemiany materii czy nadmiernego obciążenia nerek. Nieprawidłowo zbilansowana dieta może mieć także bezpośredni wpływ na niewłaściwą masę ciała dziecka. To dlatego w pierwszych latach życia dziecka tak ważne jest zapewnienie mu jak najbardziej zbilansowanej i zróżnicowanej diety, która będzie wsparciem prawidłowego rozwoju teraz i w przyszłości.
Jak zapewnić małemu dziecku właściwie zbilansowaną dietę?
Zgodnie z zaleceniami ekspertów małe dziecko każdego dnia powinno spożywać dwie porcje mleka, w tym m.in. mleka modyfikowanego, a także porcję innych produktów mlecznych, np. sera białego, sera żółtego, jogurtu naturalnego czy kefiru1. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają kontynuowanie karmienia piersią dziecka po 1. roku życia – matczyny pokarm powinien być jedną z trzech codziennych porcji mleka i przetworów mlecznych w diecie malucha nawet do jego 2. roku życia lub dłużej – tak długo, jak będzie chciała tego i mama, i dziecko2. Wykluczenie bądź ograniczenie spożycia mleka i produktów mlecznych w codziennej diecie może stwarzać ryzyko niedoboru wapnia. To składnik, który jest materiałem budulcowym kości i zębów, więc jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju niemowląt oraz małych dzieci3.
Jeśli z pewnych powodów karmienie piersią po 12. miesiącu życia dziecka nie jest możliwe, warto sięgnąć po odżywczą formułę na bazie mleka (dawniej mleko modyfikowane typu Junior), wzbogaconą w witaminy i składniki mineralne. Przykładem takiego produktu jest Bebilon 3 Advance Pronutra. Już 2 kubki po 200 ml tej formuły dziennie jako część zróżnicowanej diety pomogą zapewnić dziecku odpowiednią ilość spożywanych witamin, składników mineralnych oraz kwasu tłuszczowego ALA z grupy omega 3. Formuła zawiera immuno-kompozycję: witaminy A, C, D oraz cynk ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
Ważne informacje
Karmienie piersią jest najwłaściwszym sposobem żywienia niemowląt. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia skonsultuj się z lekarzem.