Choć bilanse zdrowia dziecka nie są obowiązkowymi badaniami, warto je regularnie wykonywać. Przeprowadzane są na różnych etapach życia, co pozwala na kompleksową i przekrojową ocenę fizycznego i psychicznego stanu zdrowia. Dzięki nim mama i tata wiedzą, że dziecko rozwija się adekwatnie do swojego wieku, a w jego organizmie nie toczy się proces chorobowy.
Co znajdziesz w tym artykule:
Kiedy wybrać się z dzieckiem na bilans zdrowia?
Bilans zdrowia dziecka to ważny element profilaktyki zdrowotnej. Pozwala sprawdzić, czy dziecko rozwija się prawidłowo oraz wcześnie wykryć ewentualne wady rozwojowe i choroby. Podczas wizyty lekarskiej z dzieckiem chorym, np. na ospę, lekarz skupia się głównie na dolegliwości, z jaką z małym pacjentem zgłaszają się rodzice. W trakcie bilansu specjalista ma czas i okazję, aby zbadać malucha od stóp do głów.
Od narodzin dziecka do osiągnięcia przez nie pełnoletności przewidziano 14 bilansów. Kolejne badania wykonywane są w:
- 1. roku życia (badanie lekarskie w 1.-2. tygodniu życia – wizyta patronażowa, w 6.-9. tygodniu, w 3.-4. miesiącu, w 6. miesiącu, w 9. miesiącu i w 12. miesiącu),
- 2. roku życia (24. miesiąc życia +/- 3 miesiące od daty urodzin),
- 4. roku życia (48. miesiąc życia +/- 3 miesiące od daty urodzin),
- w wieku 5 lat,
- 9-10 lat,
- 13-14 lat,
- 16-17 lat,
- do ukończenia 19. roku życia.
Wybierając się z pociechą na bilans, warto wiedzieć, z czego składa się takie badanie. Wizyta u lekarza zaczyna się rozmową z rodzicem i sprawdzeniem dokumentów medycznych. Potem dziecko jest badane, mierzone i ważone. Wyniki pomiarów wzrostu i wagi dziecka są nanoszone na tzw. siatki centylowe. Są na nich zaznaczone dane statystyczne dotyczące młodych mieszkańców Polski. Dzięki temu poprzez porównanie wyników lekarz może określić, czy dziecko rozwija się prawidłowo. Wnioski z badania bilansowego wpisywane są do książeczki zdrowia dziecka i do jego dokumentacji medycznej. Na kolejnym bilansie lekarz porównuje, jakie zmiany nastąpiły od ostatniego badania.
Co obejmują poszczególne bilanse?
Bilans roczniaka
Bilans w 12. miesiącu życia składa się z trzech etapów. Na początku lekarz przeprowadza wywiad. Szczególnego uwzględnienia wymagają informacje dotyczące przebytych chorób, hospitalizacji, objawów budzących niepokój rodziców, sposobu żywienia i dojrzałości żywieniowej dziecka, aktywności ruchowej, stosowanie profilaktyki krzywicy i próchnicy zębów oraz realizacja szczepień ochronnych.
Kiedy lekarz uzyska wszystkie niezbędne informacje, rozpoczyna badanie małego pacjenta. Pediatra sprawdza stan ogólny, z uwzględnieniem stanu odżywienia. Przeprowadza badanie narządów wewnętrznych i czynności fizjologicznych, obserwuje zachowanie, bada zarastanie ciemienia przedniego i ocenia higienę jamy ustnej wraz z wiekiem zębowym.
Lekarz wykonuje również testy przesiewowe. Pediatra mierzy dziecko, waży je i dokonuje pomiaru obwodu główki. Wszystkie wyniki nanosi na siatkę centylową. Podczas bilansu zdrowia lekarz bada również wzrok i słuch malucha, a w przypadku chłopców wykonuje również palpacyjnie test niezstąpionego jądra.
Bilans zdrowia dziecka to także dobry moment na zadawanie pytań. Lekarz w ramach badania przedstawi rodzicom zasady prawidłowego żywienia, sposoby zachęcania dziecka do aktywności ruchowej dostosowanej do etapu jego rozwoju, terminarz szczepień ochronnych, zasady profilaktyki pierwotnej otyłości, chorób układu oddechowego, próchnicy zębów oraz bezpieczeństwa dziecka i higieny środowiska domowego.
Bilans dwulatka
Procedura przeprowadzenia bilansu dwulatka jest podobna jak w przypadku roczniaka – również składa się z trzech etapów. Oceniane są jednak już inne zdolności malucha.
Podczas wywiadu lekarz zapyta rodziców o przebyte choroby, urazy, hospitalizacje, objawy i reakcje dziecka budzące niepokój, zachowania antyzdrowotne w rodzinie (w tym palenie tytoniu), styl życia sposób żywienia dziecka, zachowanie dziecka, w tym m.in. rytm dnia oraz realizację szczepień ochronnych.
Tym razem przeprowadzone zostanie badanie dziecka z oceną. Pediatra oceni stan ogólny dziecka, zbada jego narządy wewnętrzne i czynności fizjologiczne. Przyjrzy się również harmonii rozwoju fizycznego i psychoruchowego oraz higienie jamy ustnej i sprawdzi prawidłowość zgryzu.
Wykonując badania przesiewowe, lekarz sprawdzi słuch dziecka i oceni jego wzrok (w tym ewentualną obecność zeza). Podobnie jak u roczniaka dokona też pomiarów, które naniesie na siatki centylowe. Zbada również cieśninie krwi małego pacjenta.
Na trzecim etapie lekarz udzieli rodzicom odpowiedzi i wyjaśnień odnośnie do niepokojących objawów i zachowań dziecka, podsumuje badanie i przedstawi rekomendacje w zakresie zasad prawidłowego żywienia, sposobów zachęcania dziecka do aktywności ruchowej dostosowanej do etapu jego rozwoju, zasad suplementacji witaminy D, zasad profilaktyki próchnicy zębów, zapewnienia bezpieczeństwa dziecku, profilaktyki pierwotnej otyłości oraz profilaktyki chorób układu oddechowego.
To ważne!
Udając się z dzieckiem na bilans, warto wcześniej wyjaśnić małemu pacjentowi, co go czeka. Prawidłowe wykonanie badania jest dużo trudniejsze, kiedy maluch jest zdenerwowany, płacze i nie pozwala się dotknąć. Właśnie dlatego już w domu w formie zabawy warto np. zmierzyć objętość jego główki, a następnie wręczyć mu miarkę, aby zmierzył głowy rodziców.
Dobrze również poćwiczyć z maluchem pokazywanie części swojego ciała, czytanie cyferek lub opisywanie obrazków.