Nie wcześniej niż po 17. i nie później niż w 26. tygodniu życia, oprócz mleka dziecko powinno zacząć otrzymywać posiłki uzupełniające, czyli posiłki pozamleczne.
Co znajdziesz w tym artykule:
Celem wprowadzania nowych produktów do jadłospisu niemowlęcia jest, m. in. rozwój tolerancji na różne rodzaje pożywienia i przygotowanie dziecka na bardziej urozmaicone menu. Poza tym z czasem mleko przestaje pokrywać zapotrzebowanie dziecka na niezbędne do prawidłowego rozwoju składniki odżywcze.
Zdolność do akceptacji smaków u niemowląt zmienia się wraz z wiekiem, a pierwsze 1000 dni życia dziecka to kluczowy moment w kształtowaniu późniejszych preferencji i zwyczajów żywieniowych. To wtedy dochodzi do tzw. programowania żywieniowego, które warunkuje odpowiedni rozwój dziecka.
Czemu rozszerzanie diety jest ważne?
Konieczność rozszerzania diety niemowlęcia wynika z rosnącego zapotrzebowania na energię, składniki odżywcze (białko, tłuszcze, węglowodany), mineralne (żelazo, cynk, inne) i witaminy (A, D, E i K, jak i rozposzczalne w wodzie witaminy w grupy B czy witamina C ), których mleko matki nie jest już w stanie zapewnić. Wprowadzanie posiłków uzupełniających powinno odbywać się, gdy u niemowlęcia dojrzewa zdolność do przyjmowania pokarmów stałych.
Żywienie dziecka w okresie 1000 pierwszych dni , które obejmują moment od poczęcia do około 3 roku życia, jest kluczowe dla jego przyszłego zdrowia. Dbając o dietę w ciąży i karmiąc piersią dawałaś dziecku to, co najlepsze. Teraz, gdy nadchodzi czas na rozszerzanie diety pamiętaj, aby dalej podawać dziecku żywność przeznaczoną dla niego. Dziecko nie jest małym dorosłym! W pierwszych latach życia kształtuje się jego odporność i intensywnie rozwija się mózg. Podając dziecku odpowiednią żywność wspierasz jego rozwój.
Rozszerzanie diety niemowlaka
Podczas wprowadzania posiłków do diety dziecka kieruj się schematem żywienia niemowląt, który informuje o tym, jakie produkty, kiedy oraz w jakiej ilości możesz zacząć podawać. Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Niemowląt w 2021 roku zaktualizowało zalecenia dotyczące rozszerzania diety niemowląt w 1. roku życia. Nadrzędna zasada, o której należy pamiętać brzmi: RODZIC/OPIEKUN decyduje, CO zje dziecko oraz KIEDY I JAK posiłek będzie podany. DZIECKO decyduje, CZY i ILE posiłku zje.
Ekspert radzi
Pamiętaj, przy wprowadzaniu pokarmów uzupełniających u niemowląt po 4. miesiącu życia mleko matki nadal stanowi podstawę jadłospisu. Wprowadzanie pokarmów uzupełniających jest takie samo w przypadku karmienia piersią jak mlekiem modyfikowanym. Należy dążyć do tego, aby dziecko po 1. r.ż. nie było już karmione w nocy. Zalecenia nie podają ilości pokarmów stałych w ciągu dnia. Kolejność wprowadzania nowych produktów nie jest tak istotna jak wcześniej uważano.
- Nowe produkty podawaj pojedynczo, zachowując 1-2 dniowy odstęp przy ich wprowadzaniu. Dzięki temu zaobserwujesz, czy dziecko nie ma żadnych dolegliwości po danym produkcie. Jeśli się pojawią, zapisz w dzienniczku objawy, które wystąpiły u dziecka i zaznacz po jakim produkcie.
- Jako pierwsze raczej wprowadzaj do diety dziecka warzywa. Są one gorzej akceptowane przez dziecko niż owoce. Spośród warzyw podawaj dziecku: marchewkę, ziemniaki, groszek, brokuły, kalafior. Owoce zacznij podawać po około 2. tygodniach od wprowadzenia warzyw. Z owoców możesz podawać, np. jabłka, gruszki, banany czy brzoskwinie.
- Zaczynaj od produktów w postaci przecierów, zupek lub gładkiego puree. Z czasem, po 7. – 8. miesiącu życia, kiedy dziecko będzie gotowe, zmieniaj konsystencję podawanych posiłków, na tę zbliżoną do naturalnej. Po 6. miesiącu życia dziecka możesz podawać drobno posiekane mięso i ryby, warzywa czy owoce (zarówno surowe jak i gotowane) rozgniecione widelcem lub pokrojone na kawałki, które zmieszczą się w rączce dziecka. Nie trzeba wprowadzać osobno żółtka i białka. (jajko ma być ścięte).
- Sięgaj po produkty ze sprawdzonych źródeł i podawaj dziecku żywność najwyższej jakości. Jeśli korzystasz z gotowych posiłków, wybieraj te ze wskazaniem wiekowym – bezpieczne i odpowiednie dla Twojego dziecka.
- Pokarmy możesz podawać twardą łyżeczką. Pamiętaj, aby kłaść je na wargach, a nie bezpośrednio wsuwać do buzi dziecka. Niech dziecko samo, za pomocą ust, „zgarnia” pokarm z łyżeczki. Nie przejmuj się, gdy porcja zupy czy przecieru zamiast w buzi wyląduje na śliniaku. Minie trochę czasu, zanim dziecko przyzwyczai się do takiego sposobu żywienia.
- Zadbaj o różnorodność menu. Dzięki wprowadzaniu różnych produktów do diety dziecka, niemowlę szybciej oswoi się z nowościami, a w przyszłości będzie bardziej otwarte na nieznane smaki.
- Zachowaj cierpliwość. Nie poddawaj się, gdy dziecko niechętnie próbuje nowych smaków. Niemowlę potrzebuje czasu na oswojenie się z nieznanymi potrawami. Eksperci podkreślają, że niekiedy potrzeba nawet 15 prób podania produktu, zanim dziecko zaakceptuje jego smak.
- Nie eliminujemy i nie opóźniamy wprowadzania pokarmów potencjalnie alergizujących, również u dzieci obciążonych genetycznie. Wprowadzamy je jak inne produkty, jednak zawsze w domu i w małych ilościach.
Przeczytaj również
Pamiętaj o wodzie
Gdy Twój pokarm przestanie być wyłącznym pożywieniem dziecka musisz zadbać o nawadnianie niemowlęcia. Wybieraj wodę niegazowaną i niskozmineralizowaną (zawartość składników mineralnych nie powinna przekraczać 500 mg w 1 litrze). Dzieci między 1. a 3. rokiem życia każdego dnia powinny otrzymywać około 1300 ml płynów (do puli zaliczają się: woda, inne napoje oraz zupki, przeciery i soczyste owoce), a energiczne i ruchliwe niemowlęta nawet 1700 ml. Zapotrzebowanie na płyny rośnie także w upalne dni czy w czasie infekcji, przebiegającej z gorączką.
Metoda BLW
BLW (z ang. baby led weaning) to sposób podawania dziecku żywności, który daje mu dużą swobodę w wyborze zjadanych produktów. W tej metodzie omijany jest etap karmienia dziecka łyżeczką. Niemowlę otrzymuje pokarmy stałe do samodzielnego spożycia. Metoda ta ma zarówno zalety jak i wady. Dzięki niej dziecko samodzielnie odkrywa świat smaków i zapachów, co wspiera rozwój jego preferencji kulinarnych. Dzięki BLW dziecko od samego początku poznaje kształt różyczek kalafiora, brokuła, kulki groszku, sypkość ryżu czy kaszy. Poznaje je wszystkimi zmysłami. Zagrożenie związane ze stosowaniem tej metody wiąże się z pokusą podawania dziecku posiłków ze stołu osób dorosłych. Nie powinny one znaleźć się w menu rocznego dziecka z uwagi na to, że nie są dostosowane do jego potrzeb i możliwości.